Standart Ne Demek, Standartlar Ne İşe Yarar?

Standart Ne Demek?

Bir ürün veya bir hizmetin kaliteli olduğu nasıl anlaşılır?

Bunu anlamanın en temel yolu, ihtiyaçları karşılama sürecindeki yetkinliğidir. İhtiyaçları karşılayan ürün ve hizmetler, daha kalitelidir.

Kural düzenleyicileri, birtakım talimat ve yönergeler oluşturarak uyulması gereken kuralları belirler. İşte bu noktada bazı standartlar ortaya çıkarılmış olur ve iş süreci daha etkili bir şekilde gerçekleştirilir.

Her iş süreci ve her sektör için ayrı ayrı standartlardan bahsedebiliriz ancak her birinin amacı aynıdır. Amaç daha iyi, daha sağlıklı ve ihtiyaçlar dahilinde oluşturulan ürün ve hizmetlerin sayısını arttırmaktır.

Standart Nedir?

Standart, bir işi nasıl daha iyi yapabilirim sorusuna cevap verirken başvurulan talimatlar dizisidir. Standartlar, teknik bilgilerden oluşur ve kural koyucu özelliğe sahiptir.

Bir işi yapmadan önce ilk olarak belirlenen standartlara bakılır ve daha sonra harekete geçilir.

Günümüzde farklı sektörler ile ilgili birçok standardizasyon ilkeleri belirlenmiştir.

Standartlar, bir ürün veya hizmetin üretilmeye başlandığı ilk andan itibaren söz konusu olan kurallardır. Bu kurallar, halka açık olan kuruluşlar tarafından üstlenilir.

Standartlar, müşterilerin kullanımına sunulan hizmet ve ürünleri daha iyi hale getiren temel kriterlerdir. Bu nedenle standart üretilirken toplumsal yarar gözetilmelidir. Çünkü herhangi bir kuralın standartlaşması için öncelikle fayda sağlaması gerekmektedir.

Farklı alanlarda standart düzenlenebilir. Örneğin;

• Ekonomi
• Sağlık
• Güvenlik
• Eğitim
• Enerji
• Spor

gibi farklı disiplinlerde standartlar ile karşılaşırız. Her bir alanda geçerli olan standartların amacı, toplumu her zaman daha iyiye doğru yönlendirmektir. Standartların en önemli özelliği, bir süreç sonrasında belirlenmesidir. Standartlar;

• Deney
• Uygulama
• Bilimsel Araştırma

gibi süreçlerden geçerek belirlenir. Bu nedenle standartların uygunluğu önceden test edilir ve fayda sağlayacağı konusunda birtakım veriler içerir. Dolayısıyla her bir standardın kapsamlı bir bilgi birikimi sonucunda açığa çıktığını söyleyebiliriz.

Standartların amacı nedir?

Standartlar, planlı hareket etmek için bir zemin oluşturur. Uygulama ve süreçler, oluşturulan bu zemin üzerine inşa edilir.

Standartlara uygunluk bazı sektörlerde isteğe bağlıdır; bazı sektörlerde ise zorunludur. Ancak isteğe bağlı standartların da işletmeleri ileri seviyeye taşıyacağını söyleyebiliriz.

Standartların ne işe yaradığını anlamak için standart eksikliğinde ne olabileceğini düşünmek yeterli olabilir. Bir standardın temel amacı, işletme verimliliğini arttırmak ve toplumun sağlıklı ürünler ile buluşmasını sağlamaktır. Aynı zamanda standartların önemli bir faydası da denetimdir.

Standartlara uyum sağlayan bir işletme veya organizasyon, standart kuruluşu tarafından denetlenmektedir. Bu denetim işlemleri, standartlara uyum sağlayan işletmelerin insan ve çevre odaklı hizmet verdiklerini gösterir. Eğer standartları ortadan kaldırsaydık, sadece kendi çıkarı için hareket eden ve denetimsiz işletme ve organizasyonlarla karşılaşırdık.

Peki, standartlar temel olarak ne işe yarıyor? Bu soruya aşağıdaki gibi cevaplar verebiliriz:

• Kontrol ve denetimi arttırır.
• Daha verimli bir iş planlama süreci uygulama şansı tanır.
• İş sürecindeki zararları minimum seviyeye indirir.
• Hizmet kalitesi ve firmanın prestijini arttırır.
• Toplumsal ve teknolojik değişimlere uyum sağlanır.
• Genel kalite prosedürlerine bağlı kalınır.

Dolayısıyla standartlar, işletmeler için hayati bir öneme sahiptir. Standartlara uyum sağlayan işletmelerin rakip firmalardan daha önde olduklarını söyleyebiliriz. Aynı zamanda da insan ve çevre sağlığına duyarlı bir şekilde hizmet verdiklerini ifade edebiliriz.

Standardın Faydaları

Standartların temelde ne işe yaradıklarından bahsettik. Şimdi de standardın işletme ve organizasyonlara olan faydalarından bahsedelim.

• Tasarruflu ve verimli bir iş planı oluşturmak
• Tüketiciyi korumak
• Güven vermek
• Kaynakları doğru yönetmek
• Başarılı bir kurum işleyişi oluşturmak

Standartların işletmelere en önemli katkıları yukarıdaki gibidir. Organizasyon ve işletmeler, halka/insanlara karşı sorumludur. Standartlar da işletmelere uluslararası kurallar dahilinde ve belli bir düzen içinde aksiyonlarını eyleme dökme fırsatı verir.

ISO Standardizasyon belgeleri hangileri?

ISO tarafından verilen standardizasyon belgelerini belirterek standartların ne gibi faydaları olduğunu aşağıdaki gibi belirtebiliriz:

1. ISO 9001: Kalite yönetim sistemi standardıdır. ISO 9001 belgesine sahip olan işletmelerde daha verimli bir yönetim anlayışı söz konusudur. Sorunlar sistematik bir şekilde analiz edilir ve sürekli bir gelişim süreci gözlenir.
2. ISO 10002: Müşteri memnuniyeti kalite yönetim sistemi standardıdır. Müşteri şikayetlerine neden olun sorunları belirler ve müşteri memnuniyetini arttırır.
3. ISO 50001: Enerji yönetim sistemi belgesidir. Amacı, enerji verimliliği ve başta olmak üzere enerji performansını sürekli olarak iyileştirmektir.
4. ISO 13485: Tıbbi cihaz kalite yönetim sistemi standardıdır. Tıbbi cihazların tasarımı ve üretimi konusunda kapsamlı bir yönetim anlayışı geliştirir.
5. ISO 22000: Gıda güvenliği yönetim sistemi standardıdır. Gıda kaynaklı tehlikeleri minimuma indirerek insan sağlığına korumaya yönelik önemler alır.
6. ISO 45001: İş sağlığı ve iş güvenliği yönetim sistemi standardıdır. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını minimuma indirme amacındadır.

Yukarıdaki ISO belgeleri, kurum ve işletmelerin uluslararası seviyede uyum sağlamaları gereken standartları belirler. Her ülke, uluslararası ISO belgelerine ek olarak kendi sınırları içinde de birtakım denetlemeler yapar. Herhangi bir kamusal veya ticari kurum, bulunduğu ülke sınırları içindeki akreditasyon sürecinde denetlenebilir.

TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu'nun) görevi Türkiye piyasasındaki ürün ve hizmetleri denetleyen kuruluşları kontrol etmek ve denetlemektir.