Proses Nedir, Ne İşe Yarar?
Bu makalede proses kavramını yakından inceleyeceğiz. Yönetim süreci ve iş faaliyetinde ne anlama geldiğini ne işe yaradığı hakkında bilgi vereceğiz.
Proses ne demek?
Proses, kalite yönetim standardı (KYS) ile doğrudan ilgili bir kavramdır. Bu standart gereği her faaliyet planlı ve sistematik bir şekilde yürütülmelidir. Dolayısıyla her aşama birbirine bağlıdır; çünkü KYS anlayışı gereği sistem/organizasyon süreci bir bütündür. İş faaliyetlerindeki hiçbir birim veya aşama birbirinden ayrı olarak düşünülemez.
Bu noktada proses kavramı karşımıza çıkar. Proses, toplam kalite yönetimi prensipleri arasında yer alan bir aşamadır. Proses yaklaşımı odak noktasına alındığında iş faaliyetlerinden daha verimli sonuçlar almak kolaylaşır. Şimdi proses kavramına daha yakından bakalım.
Proses Nedir, Ne Anlama Gelir?
Proses kavramını, en basit ifadeyle “süreç” olarak tanımlayabiliriz. Bu süreç, organizasyon ve iş faaliyeti aşamalarına karşılık gelir. Birbirine bağlıdır ve genel olarak iş sürecinin kalitesi ile yakından ilgilidir.
Proses kavramında “bir girdi’nin çıktı haline gelmesi esas alınır. Bu noktada önemli olan müşteri memnuniyetidir. Müşterilerin işine yarayacak ürün veya hizmetlerin oluşturulması hedeflenir. İşte proses kavramı, bu süreç ve bu süreçte karşılaşılan her faaliyet ile ilgilenir.
Proses kavramını ne olduğunu daha iyi anlamak için temel unsurlarını ifade edelim.
- Tedarikçiler
- Girdiler
- Çıktılar
- Müşteriler
- Performans Ölçütleri
- Müşteri İhtiyacı ve Beklentileri
- Proses Aktiviteleri
Proseste temel amaç, girdilerin katma değer yaratacak çıktılara dönüştürülmesidir. Bu süreçte başrolü oynayan temel etkenler, yukarıda maddeler halinde bahsettiğimiz unsurlardır. Proses, iş faaliyetlerini pozitif katkı sağlayacak taslak ve plana uygun olarak gerçekleştirme imkanı verir. Bu da işletmelerin çok daha verimli olmasını sağlar.
Proses yaklaşımı ne işe yarar, amacı nedir?
Proses yaklaşımı, bir kurumun kaynaklarını mal ve hizmetlere dönüştürme sürecini ifade eder.
Bu sürecin amacı, müşteri gereksinimlerini ürün/hizmetin özellikleri ile karşılamaktır. Üretim verimliliği ve ihtiyaçları karşılamak, proses yaklaşımının temel amacını oluşturur.
Proses yaklaşımının faydaları
Proses yaklaşımı, doğru bir şekilde uygulanması gereken bir süreçtir. Doğru ve ihtiyaçlara yönelik olarak uygulaması gerçekleştiğinde işletme ve organizasyonlar için son derece olumlu katkıları vardır. Bu faydaları aşağıdaki gibi maddeler halinde ifade edebiliriz:
- İş sürecini daha pratik hale getirir.
- Maliyetleri düşürür ve daha fazla kar elde etme imkanı verir.
- İş süreci akışında tepki verme hızını geliştirir.
- Üretim kapasitesini güçlendirir ve zararı minimuma indirir.
- İş sürecindeki tüm sistemi ilişkilendirdiği için doğru müdahale imkanı sunar.
- Müşteri memnuniyeti ve kullanıcı deneyimi konusunda işletmelere rehberlik eder.
Proses yaklaşımı, kurum ve organizasyonlara kaynaklarını daha verimli kullanmaları için önemli bir fırsattır. Süreç kararlarını, operasyon stratejilerini ve işletmelerin gerekli kaynakları elde etme yeteneğini yönlendirmek için kullanılabilir.
Proses çeşitleri nelerdir?
Her işletme ve organizasyon, müşterileri için ürünlerini nasıl üreteceğini bir prosese bağlı kalarak önceden belirler. Her bir proses farklı olabilir ve organizasyonların hedefine ve yapısına göre farklı şekillerde uygulanabilir.
Yazımızın devamında işletme ve organizasyonların tercih edebileceği proses çeşitlerini sıraladık. İşte işletme ve şirketler için en yararlı olduğu bilinen 5 farklı proses çeşidi:
- Tekrarlı/Tekrarlayan Proses
Tekrarlayan proses, tüm yıl boyunca 7 gün 24 saat aynı veya bir ekipman araçlarını üreten özel üretim hatlarından oluşur. Kurulum gereksinimleri minimum düzeyde olduğundan veya çok az değişime sahip olduğundan, işlem hızları müşteri taleplerini veya gereksinimlerini karşılamak için artırılabilir veya azaltılabilir. Sürekli olarak aynı üretim oranına ulaşmak isteyen işletmeler tarafından kullanılır.
- Ayrık Proses
Bu modelde tekrarlayan prosesteki gibi üretim hattı kullanılır. Farklı ürünlerin üretimi söz konusu olduğunda tercih edilir. Çıktılar büyük ölçüde farklı olacaksa ilk proses tipine göre çok daha fazla zaman gerektirir.
- İş Atölyesi Prosesi
Bu modelde ilk iki proses tipindeki gibi montaj hatlarından çok üretim alanları kullanılır. Bunun nedeni, siparişe göre değişen özel ürün grupları üretilmesidir. Bu süreçteki iş istasyonları, özel bir ürünün bir versiyonlarını yapacak şekilde düzenlenmiştir. Müşteri talebi gerektiriyorsa, operasyon alanı otomatik ekipmanla değiştirildiği ayrı bir üretim hattı haline gelebilir.
- Toplu Proses
Bu model, ayrık ve iş atölyesi süreçleriyle benzerlikler taşır. Tüketici talebine bağlı olarak, bu talebi karşılamak için bir parti yeterli olabilir. Bir parti tamamlandığında, ekipman temizlenir ve gerektiğinde bir sonraki partiyi üretmeye hazır hale gelir. Toplu işlemler doğası gereği süreklidir. Bu üretim modelinde ürün içerikleri benzerdir ve üretim süreci daha çeşitlidir.
- Sürekli Proses
Durmaksızın çalışan bir model olduğu için tekrarlı/tekrarlayan proses türüne benzer. Tek farkı üretim süreci hammaddelerinin gazlar, sıvılar, tozlar veya çamur gibi materyaller olmasıdır. Nihai bir ürün veya üretim süreci yaratma disiplinleri daha çeşitli olmadığı sürece ürün tasarımları benzerdir.
Sonuç olarak; Proses yaklaşımı maliyeti azaltarak verimliliği arttırır
Proses yaklaşımlarının temel amacı, müşteri talebini karşılamak ve verimli bir girdi elde ederken maliyeti en aza indirmektir. Bu nedenle işletmeler, daha iyi bir sonuç verecek proses tiplerine her zaman hazırlıklı olmalıdır. Dolayısıyla gelecekteki teknolojik gelişmelere bağlı olarak yönetim süreçlerinde kullanılabilecek daha farklı proses çeşitleri ile karşılaşabiliriz.