Enerji Yönetim Sistemi Nedir? Önemli Midir?
Zaman hızla değişiyor ve teknolojinin hayatımıza girmesiyle geleceğin daha huzurlu ve de rahat olacağını umut ediyoruz. Ancak gerekli önlemlerin alınmaması neticesinde birtakım zorluk ve sorunlarla yüz yüze gelme ihtimalimiz yüksek. Nitekim küresel ısınma ve iklim değişimleri gibi problemler yavaş yavaş kendini göstermeye başladı. Eğer daha sağlıklı bir gelecek tahayyül ediyorsak enerji sistemleri ve enerji kullanımı, bu konuda kilit rol oynayan etkenlerden biridir.
Enerji yönetimi ve kullanımı yeni bir konu değil. Bu konuda çalışmalar yapan farklı bilim insanları, toplumları bir süredir bilinçlendirmeye devam ediyor. Örneğin Nobel ödüllü Richard Smalley, 2003 yılındaki bir seminerinde insanlığın en büyük sorunlardan birini enerji tüketimi olarak ifade etmişti. 2050 yılına kadar dünya nüfusunun 10 milyara dayanacak olması, Richard Smalley’in de belirttiği gibi diğer olumsuz senaryoların da gerçek olabileceğini gösteriyor.
Peki, geleceğe daha sağlıklı bir dünya miras bırakmak için ne yapmalı ve hangi konuda bilinçlenmeliyiz? Söz konusu enerji kullanımı ve tüketimi olduğunda akla ilk gelen uluslararası standartlardır. Durumun yol açabileceği sorunları öngören Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO), enerji konusuyla ayrıntılı bir şekilde ilgilenerek enerji yönetimi için bir standart geliştirmiştir. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi ile gelen bu standart, enerji kullanımını zararsız hale getirerek üretime katkı sağlaması için son derece önemlidir.
Enerji Yönetim Sistemi Nedir?
Enerji Yönetim Sistemi, dünyayı daha iyi ve daha sağlıklı bir hale getirmek için atılmış kapsamlı bir adımdır. Bu sistem, kuruluş ve şirketlerin sorumluluğundadır ve enerji yönetimi ile ilgili olan her kuruluşu ilgilendiren bir süreçtir. Enerji Yönetim Sistemi ile birtakım amaç ve hedefler belirlenmiştir. (bunlara yazımızın devamında değineceğiz) Bu hedeflerin uygulanması için sistematik kurallar bütünü oluşturulmuş olup bu kurallara uyulması son derece önemli ve verimli sonuçlar doğurmaktadır.
Günümüz koşullarına uygun enerji yönetim sistemi ilkelerini ortaya atan kurum ISO’dur. ISO, enerji yönetim sistemi standardı ile şirket ve kuruluşlara yol gösterici prosedürler sunar. Kuruluşlar da bu prosedürlere uygun hareket ederek çalışmalarını verimli bir şekilde sürdürür. ISO standardına uygun çalışmalar yapan şirketler, kendi verimlilik ve kârlılıklarını artırmalarının yanı sıra çevreye zararlı faaliyetlerden de kaçınır.
ISO 50001 Kılavuzluk Yapar!
ISO 50001, ISO’nun Enerji Yönetim Sistemi çerçevesinde geliştirdiği standarttır. ISO 50001, kuruluşların enerji yönetim sistemi geliştirmeleri için kılavuzluk yapar. Kuruluşlar, ISO 50001 standardına bağlı kalarak enerji yönetim sistemlerini uygular ve iyileştirirler.
ISO 50001’in amacı, kuruluşların;
- Enerji performansı ve verimliliği
- Enerji kullanımı ve tüketimi
faaliyetlerinde sürekli iyileştirme sunmaktır. ISO organizasyonu, geliştirdiği Enerji Yönetim Sistemi standardı ile kuruluşların belli bir çerçeveyi takip etmelerine olanak tanır. Çizilen bu çerçeve oldukça kapsamlı olup işletmelerin enerji ile ilgili tüm ihtiyaçlarına cevap verir. Enerji faaliyet aşamalarının yanı sıra çalışanların şirket içi performanslarına yönelik ilerlemeler de sağlar. Bu ilerlemeleri izleyen ölçümler, belge ve raporlar da sunmak ISO 50001 standardına dahil olan evrelerdir.
Enerji Yönetim Sistemi, sürekli iyileştirmeler elde etmeye teşebbüs etmektir. Bu açıdan standart kuralları, dönemin ruhundan ayrı düşünülemez. Dolayısıyla kuruluşların enerjilerini verimli kullanma konusunda yeni politikalar oluşturmak, ISO 50001 standardının önemli özelliklerinden biridir. Bu politikaları karşılayacak amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve etkilerini gözden geçirmek, Enerji Yönetim Sistemi ile ulaşılmak istenen temel ilkelerdir.
Enerji Yönetim Sistemi Kimler İçin?
Enerji yönetimi, hammaddeden geri dönüşüme kadar şirket ve kuruluşların tedarik zinciri boyunca enerji kullanımı hususunda rehberlik eder. Bu nedenle enerji kullanımı, kuruluşların operasyonları için son derece önemlidir. Kuruluşların ölçekleri ve de faaliyetleri ne olursa olsun enerji kullanımındaki verimsizlik büyük maliyetlere neden olabilir.
Peki, enerji yönetimi sistemini hangi şirketler kurmalıdır? Enerji yönetimi sisteminin hangi şirketlere uygun olduğunu faaliyet gösterdikleri sektörlere göre aşağıdaki gibi belirtebiliriz:
- Sanayi Sektörü
Dünya genelinde kullanılan enerjinin hemen hemen yarısı, sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalara aittir. Firmaların güç tüketimlerini azaltmalarında ve performanslarını artırmalarında enerji yönetim sistemi anlayışının büyük bir payı vardır. Sanayi sektörü içinde ISO 50001 (Enerji Yönetim Sistemi) standardına uyum gösteren şirketlerin faaliyet alanlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Makine ve ekipman
- Yanmalı motorlar
- Soğutma ve iklimlendirme
- Otomasyon sistemleri
- Endüstriyel fanlar
- Akışkan güç sistemleri
- Kompresörler
- Hava ve gaz temizleme ekipmanları
Yukarıdaki alanlarda faaliyet gösteren şirket ve kuruluşlar ISO 50001 standardı ile performans artışı sağlayabilir.
- Taşımacılık
Dünya genelinde toplam enerjinin yaklaşık % 27’sini taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren şirket ve kuruluşlar kullanır.
- Gemi ve Uçaklar
- Motorlu taşıtlar
- Elektrikli araçlar
- Doğalgazlı araçlar
- Yakıt istasyonları
Taşımacılık sektöründeki yakıt tüketimi, üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Her geçen gün trafiğe çıkan motorlu taşıt sayısının artıyor olması da enerji yönetimine verilen önemin artmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren işletme ve şirketler, temiz bir dünya için standartlarına uygun davranmalıdır. Enerji yönetim sistemi ise bu konuda büyük ve küçük ölçekli işletmelerin bir numaralı rehberidir.
- Ticari Konut Sektörü
Ticari konut sektörü ise tüm dünyadaki enerji kullanımının yaklaşık % 20 kadarını üstlenir. Bu sektördeki enerji yönetim sistemi ilkeleri tasarım, plan, yapım ve işletme esaslarını odağına alır. ISO 50001 standardının bu sektördeki amacı konutlardaki iç ortamı sağlıklı ve enerji tüketimini de kabul edilebilir bir seviyeye getirmektir.
- Yalıtım malzemeleri ve ürünleri
- Enerji kullanımı hesaplaması
- İklim verileri ve havalandırma
- Enerji tasarrufu
- Sürdürülebilirlik
- Karbon ölçümleri
- Aydınlatma
- Soğutma ve iklimlendirme
Yukarıda bahsettiğimiz faaliyetleri gerçekleştiren şirket ve kuruluşlar da ISO 50001 belgesi alabilir. Böylece iş faaliyetlerini sistematik bir hale getirerek hem insan/çevre sağlığına hem de kurum kültürlerine faydalı hizmet verir.
Enerji Yönetim Sistemi ilkelerine uygunluk sağlayacak sektör ve firmalardan bahsettik. Ancak şunun da altını çizelim: ISO 50001 belgesi almak bir zorunluluk değildir. İsteyen firmalar, hizmetlerini ISO 50001 ile sertifikalandırabilir. Ancak alımı zorunlu olmayan bu sertifika, her işletmeye önemli fayda ve avantajlar sunar. Sertifikanın sağladığı avantajlara yazımızın devamında ayrıntılı olarak yer verdik.
Önemi ve Avantajları Neler?
Artan nüfus ile enerji kullanımın artması, birtakım problemlerle yüzleşmemize neden oldu. Her geçen gün, çeşitli çevre sorunlarıyla karşılaşma ihtimalimizi daha da hızlandırıyor. Örneğin fosil yakıtların kullanımı ve yaygınlaşması iklim değişikliğini hissedilir bir seviyeye getirmiş durumda. Küresel iklim sistemimiz ısınmaya devam ediyor ve daha önce karşılaşmadığımız aşırı yağışlar, kuraklık gibi iklim olayları ile sık sık karşılaşmaya başladık.
Ancak yine de hayat standartlarımızı yükseltebilir ve iklim değişimlerinin etkisini minimuma indirebiliriz. Bu konuda çalışmalar yapan uzmanların temel hedefi 2050’ye kadar iklim değişimlerinin yaratacağı hasarı %50 oranında azaltmak. Nüfus ve kullanım oranı her gün artsa da bunu yapmak mümkün. ISO 50001 standartları ise bu konuda rehberlik eden en önemli anlayışlarından biridir. Çözüm odaklı standart ve uygulamalar geliştiren ISO 50001 sertifikası, sahip olduğu ilkeler ile önemli bir yol gösterici pozisyonundadır.
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, büyük şirketlerin doğa ve çevre ile ilişkilerini oldukça sağlıklı bir konuma getirir. Bu nedenle şirketler, üzerlerine düşen görevi tamamlamak için ISO 50001 standartlarından mümkün olduğunca fayda sağlayabilir.
Bu kapsamda Enerji Yönetim Sistemi anlayışının hem şirketlere hem de topluma ve de insanlara çeşitli avantajlarından bahsedebiliriz. İlk olarak ISO 5001 Enerji Yönetim Sistemi’nin işletmelere olan avantajlarını belirtelim:
- Enerji verimliliğini artırır.
- Maliyetleri düşürür.
- Rekabet avantajı yaratır.
- En iyi enerji uygulamalarını teşvik eder.
- Çevre dostu uygulamalar geliştirir.
- Kuruluşun itibarını artırır.
- Kuruluşun sürekli gelişimine katkıda bulunur.
- Yasal gereksinimlerini karşılar.
Diğer yandan Enerji Yönetim Sistemi, çevreyi koruma altına alarak toplumsal sağlığı korur ve doğanın zarar görmesini engeller. ISO 50001’in çevreye karşı sağladığı avantajları da aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Karbon emisyonlarını düşürür.
- Sera gazı yayılımını minimuma indirir.
- Enerji kullanımından kaynaklanan çevresel riskleri azaltır.
- Gereksiz enerji tüketimi kullanımının önüne geçer.
Özetlemek gerekirse, Enerji Yönetim Sistemi doğa, çevre, toplum ve insan sağlığı için son derece önemli bir gereksinimdir. Şirket ve kuruluşlara fayda sağlamakla kalmaz, aynı zamanda iklimsel değişikliklerin çarpıcı bir şekilde yaşanmasını da önler. Alternatif enerji kaynakları arayışının zaman alıcı olabileceğini göz önünde bulundurursak; her kuruluş enerji tüketimini ve kullanımını azaltmayı hedeflemelidir. Ek olarak kurum ve şirketler, çalışanların enerji tasarrufu konusundaki farkındalıklarını artırmaya yönelik eğitimler de düzenlemelidir.
ISO 50001 sertifikası, kuruluşların bu konuda olumlu bir tutum sergilemelerine katkı sunacak önemli bir belgedir. Her kurum, ISO 50001 sertifikası ile gerekli becerileri kazanabilir ve yaşadığımız çevreyi koruyabilir. Bununla birlikte şirket politikalarını daha da verimli hale getirebilir. Ayrıca ISO 50001 belgesine sahip olan kurumlar, çevreye olan duyarlı anlayışıyla da çevre dostu bir şirket olarak tanınmanın sunacağı avantajlardan da yararlanabilir.
Nasıl Edinilir?
ISO 50001 belgesi ile Enerji Yönetim Sistemi kurmak isteyen işletmeler, akredite olan belgelendirme kuruluşlarına başvurmalıdır. Belgelendirme kuruluşları başvuru sürecinde belge almak isteyen kuruluşun standartlarına uygunluğunu denetler. Eğer hazırlıklar tam ve uygun bir şekilde yapıldıysa işletmeye belgesini takdim eder.
Belge alma sürecindeki hazırlıkların titiz bir şekilde yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde işletmeler belge alma hedeflerini gerçekleştiremez. Peki, belge alma hazırlık sürecindeki aşamalar nelerdir? Kısaca bu süreçlerden bahsedelim:
- İşletmeler ilk olarak Enerji Yönetim Sistemi ilkelerini faaliyetlerine uygulamalıdır. (Bu konuda danışmanlık firmalarından profesyonel yardım alınabilir)
- Hazırlık sürecini tamamlayan işletmeler, akredite bir belgelendirme kuruluşuna başvurmalıdır.
- Belgelendirme kuruluşları başvuru şartlarını ve dokümanları inceler ve uygulamalı denetim aşamasına geçilir.
- Uygulamalı denetim sürecinde standartların işletme faaliyetlerine ne oranda uygulandığına bakılır.
- Eğer Enerji Yönetim Sistemi başarılı bir şekilde kurulup aktive olduysa işletmeye ISO 50001 belgesi verilir.
Belge alma sürecinde en önemli husus, ISO standartlarına uygunluktur. Uzun soluklu bu süreci daha basit hale getirmek için bizimle iletişime geçebilir ve belge alma süreci ile ilgili aklınıza takılan her türlü konuda bilgi alabilirsiniz. Hem danışmanlık hem de belgelendirme hizmeti veren firmamız, size değerli ve pratik bir deneyim sunma adına hazırdır. Profesyonel kadromuz ve uzmanlarımız ile en iyi yardımı almanız için süreç boyunca her zaman yanınızdayız.
Sonuç
Etkili bir enerji yönetim sistemi kurmak, bir zorunluluk değildir. Her ne kadar isteğe bağlı olsa da Enerji Yönetim Sistemi (ISO 50001) birçok avantajı da beraberinde getirir. Uzun soluklu bir iş faaliyetleri, prestijli bir kurumsal kimlik ve toplumun her kesimine yayılmış başarılı bir marka imajı ISO 50001 belgesinin en önemli kazançları arasındadır. Yazımızda bahsettiğimiz gibi çevre ve doğaya duyarlı faaliyetlere imza atmak, Enerji Yönetim Sistemi avantajlarından bir diğeridir.
Her süreçte faaliyetlerinizi geliştirecek olan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi belgesi ile işletmenizi takdir edilesi bir seviyeye çıkarabilirsiniz. Siz de ISO standartlarına uygun bir şekilde faaliyet göstermenin tüm avantajlarından yararlanmak istiyorsanız, Enerji Yönetim Sistemi ve avantajlarını daha da yakından takip etmenizi öneririz. İsterseniz bizimle iletişime geçerek konu hakkında bilgi sahibi olabilir ve aklınızdaki sorulara çözüm odaklı cevaplar alabilirsiniz.
